Ochrona podłoży jastrychowych przed pękaniem na narożach zewnętrznych

Podłoża jastrychowe będące podkładem pod wykończenie posadzki wykonywane są z materiałów mineralnych (cement, kruszywa). W trakcie osiągania swojej wytrzymałości kurczą się, a następnie podczas codziennej eksploatacji pracują (podlegają określonym naprężeniom). To może przełożyć się na powstanie pęknięć w podkładzie, nawet pomimo tego, że zarówno; warunki na budowie, użyte materiały (pochodzenie, jakość, proporcje) i wykonawstwo były w jak najlepszym porządku.

Szczególnie narażone na pęknięcia są:

• duże powierzchnie (powyżej 36 mkw.),
• powierzchnie mniejsze, ale o długich krawędziach (powyżej 6 m),
• powierzchnie na których zastosowano minimalne grubości warstwy jastrychowej,
• powierzchnie na których w jednej części jest ogrzewanie podłogowe (dodatkowe obciążenie termiczne płyty), a na drugiej go nie ma – różnice w pracy obu tych obszarów,
• przejścia pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami (otwory drzwiowe)
• narożniki zewnętrzne, czyli takie, gdzie posadzka „oblewa” narożnik ściany który jest wewnątrz pomieszczenia.

I właśnie ochronie tych narożników poświęcony będzie niniejszy artykuł.

Sposób, w jaki przeciwdziała się pękaniu jastrychów cementowych na tych narożach wziął się z wykonawstwa posadzek przemysłowych. Wykonawcy przenieśli sposób zapobiegania rozszerzaniu spękań występujących przy słupach na betonowych posadzkach przemysłowych, gdzie obszar wokół słupów nacina się w karo.

Po co w karo? Zwykle płyta pęka od wierzchołka (naroża ścian, a w przypadku słupów – wszystkich 4 wierzchołków) i jeśli pojawi się takie pękniecie, chodzi o to, aby dalej się nie „ciągnęło”. Nacięcia prostopadłe do nacięć od narożników oddzielają małe poletko dylatacyjne w karo jak na rys.1. Nawet jeśli w takim polu pojawi się kolejne, niekontrolowane pęknięcie to zatrzyma się ono na cieciu poprzecznym.

W budownictwie mieszkaniowym płyty jastrychowe podlegają znacznie mniejszym obciążeniom niż posadzki przemysłowe na halach/produkcji. Jastrychy cementowe mają również mniejszy skurcz niż posadzki betonowe. Nacięcia dylatacyjne w jastrychu wykonuje się w świeżym podkładzie, a nie stwardniałym, tak jak ma to miejsce na posadzkach betonowych. Natomiast na narożnikach zewnętrznych w jastrychach nacina się podkład w literę T pacą stalową do zagładzania (tzw. szponem) na głębokość ok ½ płyty jastrychowej przed zacieraniem jego powierzchni. Następnie tak nacięte podłoża na narożnikach zagładza się.

Ponieważ cięcie jest na ½ grubości płyty to pomimo tego, że po zagładzeniu jest ono niewidoczne, to ono tam jest! To nacięcie nie musi być widoczne, żeby spełniało swoją rolę. A rolą tego nacięcia jest to, aby odprężyć posadzkę na narożniku, powstrzymać ja przed pęknięciem w tym miejscu.

Jeżeli podłoże zostało zdylatowane na narożnikach, zagładzone i w tym miejscu podkład nie spękał tzn., że nacięcie spełniło swoją rolę.
Inną kwestią jest obligatoryjność wykonywania nacięć w literę T na narożnikach. Stosowanie nacięcia na rogach nie jest nigdzie w literaturze fachowej, żadnej normie, wytycznych, ani warunkach odbioru robót posadzkarskich wpisane jako warunek konieczny, czy element technologii wykonywania jastrychów cementowych. W związku z powyższym jego brak, jeśli narożniki nie są spękane, nie jest żadną wadą, ani usterką i nie jest dla Generalnego Wykonawcy, Inspektora Nadzoru czy Inwestora podstawą do wzywania Wykonawcy do naprawienie tej rzekomej usterki.

Brak dylatacji może być wadą, zwłaszcza, jeśli powinny być powtórzone w warstwie posadzki, jaką są np. pyłki. A czy widzieli Państwo kiedyś w płytkach w domu lub mieszkaniu nacięcia w kształcie litery T na narożnikach? No pewnie, że nie, bo tych nacięć się nie powtarza! To od Wykonawcy robót zależy czy je wykona czy też nie. Chyba, ze Inwestor dostarczy Wykonawcy projekt wykonawczy w którym te nacięcia są uwzględnione. Jeśli ich nie ma w projekcie lub brakuje takiego projektu nacięcia narożników nie są obowiązkowe dla Wykonawcy. Może je wykonać, ale nie musi. Jeśli natomiast zostały wykonane, to mogą być widoczne, ale nie muszą – najważniejsze by zapobiec przed pęknięciem narożników.

A co w przypadku gdy podkład pęknie od narożnika? Taki jastrych się zszywa z użyciem stalowych klamerek i szybkowiążącej żywicy i podobnie jak przy złamaniach kość jest najmocniejsza w miejscu zrośnięcia, ten jastrych będzie najmocniejszy (znacznie ponad potrzeby) w miejscu szycia.